Najczęstsze problemy z ustalaniem pochodzenia towarów

Gdy zajmujesz się sprawami celnymi w firmie produkcyjnej, Twoim głównym celem jest upewnienie się, że zgłoszenia celne są wypełniane prawidłowo, czyli zgodnie z prawem. Nawet jeśli zgłoszeń celnych dokonuje w Twoim imieniu agencja celna lub partner logistyczny, odpowiedzialność za poprawność i prawidłowość danych podanych w zgłoszeniu leży po Twojej stronie. Wynika to z przepisów o przedstawicielstwie celnym.

Na co więc należy zwracać szczególną uwagę w zgłoszeniu celnym, by upewnić się, że nie robimy błędów?

Każde zgłoszenie celne (zarówno importowe jak i eksportowe) ma trzy główne elementy, które realnie wpływają na wysokość zastosowanej stawki celnej.

Jeśli zatem od tych trzech elementów zależy ile będą wynosić należności celno-podatkowe, to właśnie na nie będziemy zwracać szczególną uwagę podając dane do zgłoszenia celnego, pamiętając równocześnie, że za uszczuplenie budżetu Skarbu Państwa grożą nam karne odsetki, a to nie jedyne konsekwencje nieprzestrzegania przepisów celno-skarbowych.

Pochodzenie towarów jest zatem ważne z punktu widzenia specjalisty do spraw celnych. Zależy nam na tym, żeby wyeliminować możliwość powstawania błędów. Mnie chodzi jednak nie tylko o to, żeby było zgodnie z prawem (choć to bardzo ważne). Jako że pochodzenie towarów ma wpływ na cło importowe, naturalnie będzie miało również wpływ na całkowity koszt kupowanych towarów. Zatem umiejętność określania pochodzenia ma ogromne znaczenie także dla osób odpowiedzialnych za zakupy surowców.

Jednakże nie na tym koniec, ponieważ w firmie produkcyjnej nie chodzi tylko o to, żeby kupić taniej, ale głównie o to, żeby być konkurencyjnym na rynku i zarabiać więcej na sprzedaży. Zatem znajomość prawa celnego i zasad potwierdzania preferencyjnego pochodzenia towarów ma także wielkie znaczenie dla osób odpowiedzialnych za sprzedaż gotowych produktów. Można zapytać dlaczego sprzedaż, skoro w eksporcie nie ma należności celnych. To prawda, my jako eksporter towarów nie zapłacimy należności celno-podatkowych, ale w międzynarodowej wymianie towarowej nasza sprzedaż jest zakupem dla naszego Klienta, więc należności powstaną po jego stronie. Działa tu zasada globalnego łańcucha dostaw. Jeśli zapewnimy Klientowi, że kupując od nas towary będzie mógł obniżyć sobie stawkę celną w swoim imporcie, nasza oferta staje się bardziej konkurencyjna co zwiększa szansę, że to z nami Klient będzie zawierać kolejne kontrakty.

Muszę przyznać, że gdy zaczęłam zajmować się sprawami celnymi w firmie produkcyjnej zgłębienie pochodzenia towarów stało się dla mnie jednym z największych wyzwań, ale także ulubionych tematów. Choć na pierwszy rzut oka pochodzenie wydaje się dość mocno skomplikowane, to chcę Cię zapewnić, że wcale nie taki diabeł straszny… Zajmuję się prawem celnym od niemal dziesięciu lat i podczas szkoleń z pochodzenia towarów prawie zawsze zauważam te same mity i błędy w myśleniu moich Klientów.

Z jakimi problemami związanymi z pochodzeniem towarów spotykamy się najczęściej w działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa?

Po pierwsze pochodzenie towarów może być unijne lub nieunijne i w związku z tym jest często mylone ze statusem celnym, który również określamy jako unijny i nieunijny. W prawie celnym działamy w zakresie obrotu towarowego, więc dzięki temu, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej obowiązuje nas zasada swobody przepływu towarów. Żeby zrozumieć różnicę między statusem celnym a pochodzeniem przenieśmy się na chwilę wyobraźnią do innej obowiązującej w Unii swobody, a mianowicie swobody przepływu osób.

Gdyby zamiast towaru w ramach Unii Europejskiej przemieszczał się człowiek, aby móc przebywać w innym kraju członkowskim potrzebowałby dowodu osobistego, który świadczy o tym, że jest obywatelem UE i może swobodnie przebywać i przemieszczać sią po jej terytorium. Aby otrzymać dowód osobisty danego kraju należy posiadać jego obywatelstwo, ale nie koniecznie trzeba się tam urodzić. Status celny to jest właśnie takie “obywatelstwo” towaru. Jeśli nie został on wytworzony w UE, to unijny status (obywatelstwo lub też pozwolenie na pobyt) zdobędzie po odprawie celnej i zapłacie należności celno-podatkowych.

Myśląc analogicznie można wyjaśnić także pochodzenie towaru, które określa ekonomiczną narodowość towaru. Człowiek ma narodowość tego kraju, w którym się urodził, bądź którą posiadali jego rodzice. Zatem towar będzie miał pochodzenie z kraju, gdzie został wytworzony lub z którego pochodzą surowce z jakich jest wytworzony. Aby określić pochodzenie towarów musimy znaleźć odpowiednią regułę pochodzenia.

Reguły pochodzenia określają warunki jakie muszą być spełnione, aby zmienić pochodzenie towarów. Drugim najczęstszym błędem, albo mitem z jakim się spotykam jest stwierdzenie, że istnieje tylko jeden rodzaj reguły pochodzenia, a mianowicie reguła wartościowa. Na pewno słyszałeś kiedyś o zasadzie, że aby zmienić pochodzenie musi być spełniony warunek, że wartość wszystkich surowców nie może przekraczać, np. 50% wartości ceny ex works produktu. Musisz zatem wiedzieć, że to nie jest jedyna możliwa reguła pochodzenia. To jaką regułę pochodzenia ma spełnić Twój towar, zależy od… rodzaju towaru. I właśnie dlatego uważam, że podczas szkolenia z pochodzenia towarów bardzo ważne jest, żeby nauczyć Cię zasad określania kodów taryfy celnej. Bez tego ani rusz, zresztą taryfa celna to również jeden z elementów kalkulacyjnych zgłoszenia celnego, więc prędzej czy później warto będzie również nauczyć się wszystkiego o kodach CN.

Kolejne błędy w postrzeganiu pochodzenia towarów ujawniają się, gdy na szkoleniu zaczynamy rozmawiać o dokumentowaniu pochodzenia. Tu znowu mamy kilka możliwości, a nawet uproszczeń celnych, czyli takich rozwiązań przewidzianych w przepisach celnych, dzięki którym ułatwimy sobie życie i pracę. Warto o nich wiedzieć.

W całym procesie związanym z pochodzeniem towarów sporo się napracujemy, ponieważ musimy poprawnie sklasyfikować towar, ustalić kraje pochodzenia surowców, kraje dostawy produktów gotowych, odnaleźć właściwe reguły pochodzenia, zweryfikować czy są spełnione. Jak już mamy wszystkie te informacje to często musimy jeszcze poznać proces produkcyjny, ustalić wszystkie ceny surowców, sporządzić dokumentację. I jeszcze jedna sprawa, o której nie możemy zapomnieć na koniec. Są to ustalone w umowach międzynarodowych zasady które muszą być spełnione, aby organy celne nie mogły podważyć wystarczającego przetworzenia, wymaganego do zmiany pochodzenia towarów na unijne. Jest to np. zasada bezpośredniego transportu, która ma zastosowanie w większości umów międzynarodowych.

Widzisz już teraz, że mimo, iż w pierwszej chwili ustalanie pochodzenia towarów może wydawać się trudne, gdy poznamy schemat postępowania wiemy dokładnie co mamy robić, ponieważ to pewien proces. Więc jeśli nadal masz wątpliwości od czego zacząć, gdzie sprawdzić, czy jak upewnić się, że to co robisz jest prawidłowe mogę Ci pomóc na dwa sposoby.

Pierwszy z nich to udział w szkoleniu “Pochodzenie towarów w działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa”, podczas którego omawiam podstawowe zasady dotyczące określania kodów taryfy celnej i pochodzenia towarów. Podczas szkolenia nauczysz się jak określać reguły pochodzenia oraz w jaki sposób dokumentować pochodzenie, by korzystać z preferencyjnych, czyli obniżonych lub zerowych stawek celnych. Zobaczysz jak krok po kroku wygląda postępowanie w określaniu pochodzenia towarów. Zrozumiesz na czym polega system preferencji Unii Europejskiej i jak z niego korzystać w działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa, zarówno po stronie zakupu surowców jak i wysyłce gotowych produktów, a przede wszystkim jak zarządzać pochodzeniem towarów w firmie produkcyjnej by zadowolić swoich klientów i móc wykorzystać przepisy prawa celnego do rozwoju swojego przedsiębiorstwa.

Druga możliwość do indywidualne konsultacje, podczas których zajmiemy się wyłącznie Twoją sprawą związaną z pochodzeniem towarów lub inną tematyką z prawa celnego. Wygląda to tak, że spotykamy się na Teams, Zoom lub Google. Ty zadajesz mi pytania, a ja wyjaśniam co możesz zrobić, żeby rozwiązać swój problem z zakresu prawa celnego, czyli np. jak stosuje się procedury celne, jak ustalić czy towar ma preferencyjne pochodzenie, jak przygotować Intrastat, albo jak otrzymać status AEO.